W ostatnim wpisie przybliżyliśmy Wam w jaki sposób opracowujemy archiwalny zasób fotografii. Kolejnym etapem prac w archiwum po uporządkowaniu całego zbioru jest przygotowanie konkretnych materiałów do digitalizacji w obrębie danej jednostki archiwalnej. Strategią obraną w Archiwum Jerzego Kukuczki jest układanie materiałów w sposób najbardziej jak to możliwe chronologiczny, co wymaga dużego nakładu pracy merytorycznej. W każdym archiwum najważniejszy jest porządek. Fotografie Jerzego Kukuczki z jego wypraw wysokogórskich były w dużej mierze nierozpoznane lub niepoukładane, więc aby usprawnić pracę archiwum podjęliśmy się doprowadzenia ich do ładu. Poniżej pokażemy Wam kolejny krok, obrazujący drogę fotografii od opracowania, poprzez ułożenie obiektów wewnątrz jednostki archiwalnej po digitalizację i publikację na stronie Wirtualnego Muzeum Jerzego Kukuczki. Tym krokiem będzie praca iście “detektywistyczna”.
Wiele lat temu Jerzy Kukuczka aby móc wykorzystywać swoje fotografie i przedstawiać je np. na swoich prelekcjach musiał każdą z fotografii na taśmie filmowej wyciąć i włożyć w specjalną ramkę do takich obiektów. Wycięte klatki były przechowywane były w takich ramkach aż do dziś. Sposób przechowywania materiałów światłoczułych na przestrzeni lat uległ zmianie, także wszystkie fotografie należało z ramek wyjąć i umieścić w odpowiednich bezkwasowych obwolutach. Następnie staramy się znaleźć wszystkie zdjęcia, które należały do danej taśmy i połączyć je z powrotem, co jest pracą można powiedzieć detektywistyczną. Wiele z tych zdjęć na przestrzeni lat zaginęło, a jeszcze inne trudno jest przyporządkować do danej wyprawy, ponieważ jedna fotografia może zawierać zbyt mało danych aby to określić.
Z pomocą przychodzą oznaczenia na taśmach filmowych różnych firm je produkujących. W pierwszej kolejności rozdzielamy pocięte klatki z danej wyprawy pod względem producenta taśmy filmowej – Kodak, Fuji, Orwochrom i inne. Następnie wokół tych wstępnie poukładanych klatek staramy się dopasować je do pełnych taśm i przywrócić im oryginalny stan pełnej taśmy filmowej. Jest na to wiele sposobów – poprzez uważne przyglądanie się przecięciom pomiędzy dwoma klatkami, znalezienie właściwego przecięcia w oznaczeniach firmowych na slajdach, zwracanie uwagi na to, czy fotografia jest do góry nogami względem oznaczeń, poprzez szukanie połączeń na samych zdjęciach, podobnych ujęć czy powtarzających się osób, gór itp. Sposobów na dotarcie do oryginalnego ułożenia taśmy jest mnóstwo, zdarza się, że nie potrzebujemy dwóch klatek będących obok siebie, aby z pewnością stwierdzić, że należą one do jednej, oryginalnej taśmy filmowej.
Praca wykonana w ten sposób pozwala na bardzo precyzyjne określenie chronologii wydarzeń przedstawionych na taśmach filmowych, ponieważ wtedy odtwarzamy całą historię. Przy każdej z wypraw, w których brał udział Jerzy Kukuczka i na których robił zdjęcia, powstaje od kilku do nawet kilkudziesięciu takich taśm.
Dalsza praca merytoryczna wymaga researchu, a pomocy przy tym i możliwości jest mnóstwo. Są to rozmowy z himalaistami, książki dotyczące danych wypraw, atlasy geograficzne, mapy, relacje uczestników w starych numerach Taternika i innych źródłach, listy oraz dzienniki Jerzego Kukuczki, nagrania audio z wywiadami, za pomocą których możemy usłyszeć relację Jerzego z wyprawy itp. Współcześnie w temacie szukania informacji bardzo pomaga technologia, pozwalająca na oglądanie gór i szczytów w domu za pomocą chociażby map Google Earth. Poprzez poznanie trasy wspinaczkowej danej wyprawy możemy określić, w którym miejscu zostało wykonane zdjęcie na podstawie wycieczki po np. mapach 3D. Jest to niezwykle pomocna technologia, którą wykorzystujemy w archiwum bardzo często. Pozwala to na jeszcze dokładniejsze umiejscowienie danej klatki filmowej w czasie oraz rozpoznanie wielu górskich szczytów. Dzięki temu możemy je podpisać w opisie zdjęcia w naszym wirtualnym archiwum, aby mogli Państwo dostać możliwie największą dawkę informacji.
Poukładane w ten sposób taśmy filmowe należy uporządkować względem innych, wchodzących w skład jednostki archiwalnej i nadanie im odpowiednich sygnatur. Kiedy to zostanie wykonane możemy przejść do kolejnego etapu prac nad materiałem, czyli do jego digitalizacji.
Strategia opracowania fotografii na taśmach filmowych, którą obraliśmy w archiwum pozwoliła znacząco przyspieszyć prace porządkowe oraz bardzo wzbogaciła wartość merytoryczną opracowanych i zdigitalizowanych materiałów, co jest nie tylko ciekawostką dla osób niezaznajomionych z górami, ale także cennym źródłem informacji dla badaczy, czy osób, które szukają informacji dotyczących danej wyprawy górskiej czy samego Jerzego Kukuczki.
