Koniec roku 2023 oznacza podsumowanie roku naszej działalności! A więc co działo się w archiwum?
Zabezpieczenie i opracowanie fotografii
Moment otrzymania nowego zbioru archiwalnego zawsze jest dla nas najbardziej ekscytujący! Niezwykle nas cieszy, że możemy przyczynić się do zachowania materiałów, świadczących o historii polskiego himalaizmu i odkrywanie go na nowo. Zabezpieczony zbiór w tym roku jest naprawdę imponujący! Po pierwsze około 1800 negatywów Jerzego Kukuczki, które udało się odnaleźć przez Ryszarda Wareckiego i Zbigniewa Kowalewskiego, którzy w dawnych czasach wywoływali Kukuczce zdjęcia. Fotografie dotyczą prawie wszystkich wypraw na ośmiotysięczniki, w których brał udział Kukuczka. W tym piękne zdjęcia akcji ratunkowej pod Mount Everestem w 1980 roku czy wspinaczki na Nanga Parbat w 1985. Zdjęcia z prac nad zbiorem możecie zobaczyć poniżej.
Następnie dzięki uprzejmości Pana Wiesława Lipińskiego (przyjaciela Jerzego Kukuczki i kierowcę samochodów wyprawowych) zabezpieczyliśmy 2500 zdjęć z wypraw himalajskich! Zdjęć wykonanych przez Pana Lipińskiego było około 500 (wyprawa na Noszak w 1976 i Lhotse w 1979), natomiast reszta okazała się być fotografiami wykonanymi przez Andrzeja Czoka! Dokumentują one całe jego życie wspinaczkowe – od wspinaczki w polskich skałkach, przez najwyższy szczyt świata, aż po jego ostatnie zdjęcia, wykonane na stokach Kangchenjungi w 1986 roku. Zdjęcia zostały zabezpieczone w pudełkach i bezkwasowych obwolutach, a także dokładnie opracowane i rozpoznane. W ciągu prac archiwistycznych zajmiemy się ich digitalizacją i już nie możemy się doczekać, aż podzielimy się z Wami rezultatami naszej pracy!
Wśród opracowanych materiałów znalazły się także dwa albumy fotograficzne. Ślubny Jerzego i Cecylii oraz album, zawierający zdjęcia portretowe Jurka. Co więcej wielkoformatowe zdjęcia z różnych wypraw wysokogórskich.
Digitalizacja fotografii
Podsumowanie roku nie może obyć się bez zdigitalizowanych materiałów! Tradycyjnie już przychodzimy do Was z ogromną porcją materiału. W zakładce “Archiwum” znajdziecie zaktualizowane zdjęcia z takich wypraw jak:
Alaska 1974 – jedna z największych polskich wypraw lat 70. Zdjęcia Jerzego Kukuczki w dużej mierze dokumentują podróż himalaistów od wypłynięcia statku TSS Stefan Batory z portu w Gdyni, przez przystanki w Hamburgu i Londynie, aż po podróż przez Amerykę Północną w Góry Alaski!
Uczestnicy wyprawy na stoku McKinley (Denali). Od lewej: Adam Bilczewski, Jerzy Kalla, Janusz Baranek, Henryk Furmanik i Adam Zyzak. W tle Mount Hunter (4442 m n.p.m.).
Nanga Parbat 1977 – pierwsza wyprawa Jerzego Kukuczki na szczyt ośmiotysięczny. Zakończyła się wycofaniem trójki szturmowej Kukuczka, Piekutowski, Pronobis po osiągnieciu wysokości około 8000 m n.p.m. Zdjęcia dokumentują podróż wyprawowej ekipy ciężarówką z Katowic aż do Islamabadu i pokazują, z jaką ciekawością Jerzy fotografował wszystkie etapy ekspedycji!
Uczestnik wyprawy w trakcie wspinaczki.
Tirich Mir 1978 – wyprawa polsko-jugosłowiańska. Fotografie obfitują w afgańskie i pakistańskie krajobrazy oraz malownicze pejzaże gór Hindukuszu. Zdjęć z tej wyprawy zachowało się w archiwum niezwykle dużo, bo ponad 500! Dzięki temu byliśmy w stanie w wielkim stopniu rozpoznać osoby, występujące na zdjęciach, a także odtworzyć chronologię wyprawy.
Uczestnicy wyprawy podczas wspinaczki. Prowadzi: Janez Šušteršič. Za nim kolejno: Michał Wroczyński, Vinko Berčič, Miro Štebe, Paweł Pallus i Matjaž Veselko.
Nanga Parbat 1985 – powrót Jerzego Kukuczki pod Nanga Parbat zakończył się zdobyciem szczytu 13 lipca 1985 roku. Dzięki tym zdjęciom możemy podziwiać akcję wspinaczkową w pełnej krasie! Szczególnie warte uwagi są fotografie wykonane podczas wspinaczki niebezpiecznym kuluarem, który himalaiści musieli często przechodzić, aby dostać się do wyższych obozów.
Andrzej Zygmunt Heinrich w trakcie wspinaczki.
Lhotse 1985 – pierwsza próba zdobycia południowej ściany Lhotse przez Kukuczkę. Tu znajdziecie zachwycające zdjęcia południowej Lhotse oraz zdjęcia z akcji wspinaczkowej!
Obóz na południowej ścianie Lhotse.
Część zdigitalizowanych materiałów dotyczy też fotografii rodzinnych Kukuczki oraz oficjalnych wydarzeń, w których brał udział.
Jerzy Kukuczka (w środku) na Przeglądzie Filmów Górskich w Katowicach. Luty 1988.
Festiwale i prelekcje o Archiwum Jerzego Kukuczki
Ruszyliśmy też z autorskimi prelekcjami archiwisty Wojciecha Lemańskiego, który opowiada o zbiorach archiwum oraz swojej pracy. Zaczęliśmy od wykładu w Miejskim Domu Kultury Ligota razem z prelekcją Celiny Kukuczki. Wydarzenie spotkało się z bardzo dużym zainteresowaniem, co niezwykle nas ucieszyło. Bardzo dużym wydarzeniem był udział w 28. Festiwalu Górskim im. Andrzeja Zawady w Lądku-Zdroju. Wojciech Kukuczka wystąpił na scenie razem z Wojciechem Lemańskim, gdzie opowiedzieli o zbiorach archiwalnych Jerzego Kukuczki. Relację z wydarzenia możecie zobaczyć poniżej, a na profilu YouTube Festiwalu, możecie odtworzyć zapis live z wydarzenia. Ostatnim wydarzeniem, w którym braliśmy udział był 7. Śląski Festiwal Nauki w Katowicach. Tu prelekcja również cieszyła się sporym zainteresowaniem odbiorców, a dzięki udziałowi w tak prestiżowym festiwalu, dotarliśmy do wielu osób zainteresowanych takimi dziedzinami nauki jak historia czy archiwistyka. Nie zabrakło też fanów Jerzego Kukuczki. W przyszłym roku planujemy jeszcze więcej takich spotkań, aby każdy z Was miał możliwość posłuchać o tym, co zostawił po sobie sam Jerzy Kukuczka.
Cecylia Kukuczka i Wojciech Lemański podczas wykładu w MDK Ligota
Wojciech Kukuczka podczas wykładu na Festiwalu Górskim im. Andrzeja Zawady w Lądku-Zdroju.
Wojciech Lemański opowiada o Archiwum Jerzego Kukuczki na 7. Śląskim Festiwalu Nauki w Katowicach.
Rozwój Wirtualnego Muzeum Jerzego Kukuczki
Za nami kolejny etap rozwoju strony Wirtualnego Muzeum. W zakładce “Korona Himalajów” znajdziecie film Lhotse ’89, który w multimedialny sposób przedstawia historię ostatniej wyprawy Jerzego Kukuczki. Możemy prześledzić trasę wspinaczkową, wraz z miejscami zakładania obozów, obejrzeć zdjęcia i filmy z wyprawy. Wszystko to w opowieści lektora oraz z zawartymi napisami do tekstu mówionego, dzięki czemu możemy dotrzeć do każdego odbiorcy.
Usprawniliśmy też Wirtualne Podróże. W wyprawach od Lhotse do Dhaulagiri pojawiły się poprawki w opisach pod zdjęciami, a także zaktualizowane zostały odtwarzacze do zawartych w nich filmów. Najważniejszą zmianą jest możliwość odtworzenia pomarańczowych fragmentów tekstu na wersjach mobilnych, dzięki czemu użytkownicy telefonów mogą odtwarzać materiały z linii wysokości. To ogromne usprawnienie!
Co więcej opublikowaliśmy ostatni rozdział wirtualnej podróży Lhotse ’89. Zakładka obfituje w materiały archiwalne z tej wyprawy, a całość skomponowana jest w treść dziennika Jerzego Kukuczki z jego ostatniej wyprawy. Zapraszamy do lektury!
Książka Cecylii Kukuczki
Wydanie autobiografii Cecylii Kukuczki jest dla nas niezwykle ważne. Ta książka jest ukoronowaniem ciężkiej pracy Pani Celiny nad zachowaniem pamięci o swoim mężu i promowaniem kultury górskiej. Na co dzień Celina prowadzi Izbę Pamięci w Istebnej, gdzie turyści mogą zetknąć się z pamiątkami po Jerzym i posłuchać opowieści o jego życiu. Ponadto Cecylia wygłasza wykłady i prelekcje o swoim mężu, a także bierze udział w festiwalach górskich i innych wydarzeniach o tej tematyce. Bardzo nas cieszy, że książka o jej życiu została wydana tak pięknie, a wspaniałe osoby z Wydawnictwa Agora, która jest współwydawcą razem z Fundacją Wielki Człowiek, z takim szacunkiem podeszły do materiału źródłowego, jakim była opowieść Celiny oraz zachowane listy, które pisał do niej Jerzy, a które stanowią bardzo ważną część publikacji.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Zadanie jest współfinansowane z budżetu Miasta Katowice.
Projekt dofinansowany przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych oraz współfinansowany z budżetu Miasta Katowice.
